Sık Kullanılanlar - Ustalık Belgesi

ÇIRAKLIK EĞİTİMİN AMACI

Okul sistemi dışında bulunan gençlere temel meslek eğitimi vermek ve bunları işe yerleştirmek.

  • Çıraklık sistemine girecek gençlerin uygun meslek seçimine rehberlik yapmak.
  • 14 yaşından büyük olup geleceğini bir işyerinde çalışarak kurmaya çalışan gençlere çıraklık sistemi yoluyla meslek eğitimi vermek.
  • Eğitimleri süresince gençlerimizi sosyal güvenlik şemsiyesi altına almak.
  • Kalfa ve ustaların meslek kurslarıyla mesleklerinde gelişmelerini sağlamak.
  • Ustaların işyerinde çırak öğrenci ve kalfalara sanatlarını daha iyi öğrenmelerini sağlamak. amacıyla usta öğreticilik kurslarıyla gelişmelerini sağlamak.
  • İş hayatında çalışma disiplinini sağlamak.
  • Eğitim kurumlarıyla iş hayatı arasındaki iş birliğini geliştirmek, iş hayatının belli bir düzene bağlanmasına katkı sağlamak.
  1.  Öğrenim belgesinin aslı
  2. Çırağın sağlık ve fiziki durumlarının mesleğin özelliğine uygun olduğuna ilişkin resmi sağlık kurumlarından alınmış doktor raporu.
  3. Çırağın yanında çalışacağı ustanın “usta öğreticilik” belgesinin fotokopisi (Usta öğretici belgesi bulunmaması halinde ustalık belgesi fotokopisi, ustalık belgesi yoksa ustalık belgesini doğrudan almaya hak kazandığına dair belgesinin fotokopisi kabul edilir.)
  4. İkametgâh belgesi (Mahalle muhtarından onaylı),
  5. Vesikalık fotoğraf
  6. Çıraklık sözleşmesi (bir asıl 3 fotokopi).

 

ADAY ÇIRAK VE ÇIRAKLARIN EĞİTİMİ

 

Aday çırak ve çırakların teorik ve pratik eğitimleri, birbirini tamamlayacak şekilde plânlanır ve yürütülür. Çıraklık eğitiminin amacına uygun olarak her meslek dalının özel amaçları ve bu amaçları gerçekleştirecek derslerin çeşitleri, süreleri, konuları ve uygulamada göz önünde bulundurulacak esaslar, Bakanlıkça hazırlanan çerçeve öğretim programlarında belirtilir.

Aday çırak ve çıraklar, mesleğin özelliğine göre haftada 8 saatten az olmamak üzere teorik eğitim görürler.
Teorik eğitim, pazar günleri dışında haftada bir gün ve çalışma saatleri içinde yapılır. Zorunlu durumlarda, iş yerinin olanak ve koşulları ile öğretmen ve usta öğretici durumu dikkate alınarak teorik eğitim yoğunlaştırılarak da uygulanabilir.

Aday çırak ve çıraklar, mesleğin özelliği dikkate alınarak hazırlanan eğitim programlarına göre yılda 11 ay süre ile pratik eğitim yaparlar. 1475 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesi göz önünde bulundurularak iş yerindeki çalışma saatlerine uygun olarak usta öğretici gözetiminde çalışırlar.

Çıraklık eğitimi, uygulama kapsamındaki meslek dallarında 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitiminden geçmemiş olanların yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek meslekî eğitim ile lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden sonra çıraklık eğitimine başlayanlar için düzenlenecek eğitim süresinin ne kadar kısaltılacağı, muaf tutulacağı dersler ve benzeri hususlarla ilgili esas ve usuller, Başkanlığın görüşü alınarak ilgili birimce belirlenir.

Ayrıca, meslekî ve teknik eğitim okul ve kurumlarında uygulanan örgün eğitim programlarının her hangi bir kademesinden ayrılanlar ile yaygın meslekî ve teknik eğitim programlarını tamamlayarak belge veya sertifika alanlardan, kendi alanlarında çıraklık eğitimine başlayanlar için çıraklık eğitim süresi, daha önce aldığı meslekî eğitim programının içeriği ile devam edeceği çıraklık eğitimi programının içeriği değerlendirilerek Bakanlıkça belirlenir (Meslekî ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinin 27. Maddesi).

Çıraklık döneminde uygulanan haftalık ders dağıtımı mesleklere göre farklılık göstermektedir. Çıraklık eğitiminde Genel bilgi Dersleri bütün meslek dallarında ortak uygulanmaktadır.

 

KALFALARIN USTALIK EĞİTİMİ

İsteyen kalfalar için ustalık eğitimleri düzenlenir. Kalfaların katılacağı ustalık eğitiminin kapsam ve süresi, Bakanlıkça hazırlanacak programlarda belirlenir. Bu eğitim; çalışma saatleri dışında valilikçe uygun görülecek yerlerde yapılır. Söz konusu eğitim kurum müdürlüğünce hazırlanacak ve valilikçe onaylanacak çalışma takvimine göre düzenlenir.

Ustalık eğitimine kayıt edilen kalfalar, kalfa değerlendirme ve kütük defterine kaydedilir ve bunlar için kalfa kayıt dosyası düzenlenir. İlişiği kesilen veya başka bir kuruma nakli yapılan kalfanın durumu, kalfalık belgesinin arkasına ve kalfa değerlendirme ve kütük defterindeki açıklama bölümüne yazılır.

Ustalık eğitiminde teorik eğitimin yanı sıra pratik eğitime devam esastır. Eğitim süresince kayıtlı kalfaların meslekleri ile ilgili bir iş yerinde çalışıp çalışmadıkları ilgili müdürlükçe izlenir. Kalfaların iş yeri değişikliklerinde iki aydan fazla pratik eğitim eksiklikleri, pratik eğitim süresine eklenir. İşinden ayrıldığı belirlenen kalfaların kayıtları, iki ay içinde yeni bir iş yerinde çalışmaya başlamamaları durumunda silinir.

Müdürlükçe bir meslek dalında ustalık eğitimine kaydedilen kalfa sayısının sınıf oluşturacak kadar olmaması ya da ustalık eğitiminin çeşitli olanaksızlıklar nedeniyle yapılamaması durumunda, eğitime alınamayan kalfaların kayıtları, eğitim ve ulaşım olanağı bulunan en yakın kuruma nakledilir. Bu konuda, il meslekî eğitim kurulunca gerekli plânlama yapılır.
Bu kalfaların durumu ve meslek dalları itibarıyla sayısı, ilgili müdürlükçe öğretim yılı başlamadan önce il meslekî eğitim kurulunun sekreterya görevini yürüten müdürlüğe bildirilir. İl meslekî eğitim kurulu kararıyla başka bir kuruma nakledilemeyecekleri yönünde karar alınması durumunda kalfaların eğitimi, aynı meslek alanı içindeki meslek dallarına ait meslek bilgisi dersleri birleştirilmiş sınıflarda yapılabilir. Birleştirilmiş sınıflarda da eğitime alınamayan kalfalar, beşinci yılın sonunda mesleklerinde beş yıl çalıştıklarını belgelendirmeleri durumunda ustalık sınavlarına katılabilirler.

Ustalık eğitimine kayıt yaptıranların ustalık sınavlarına girebilmeleri için kalfalık belgesinin düzenlendiği tarihten sonra, mesleklerinin özelliğine göre Bakanlıkça belirlenecek süre kadar çalışmış olduklarını belgelendirmeleri ve eğitimi başarı ile tamamlamaları gerekir.

Ustalık eğitimine devam ederken askerlik görevi nedeni ile bu eğitimden ayrılanların askerlik görevi sırasında aynı meslekte yapmış oldukları çalışmalar, pratik eğitim süresine dahil edilmez. Bu gibi durumlarda olanların ustalık sınavlarına girebilmeleri için yarım kalan eğitim süresini tamamlamaları gerekir.

Ustalık eğitimine kayıt yaptırmayan kalfaların ustalık sınavlarına girebilmeleri için meslekleri ile ilgili işlerde en az 5 yıl süre ile çalışmış olduklarını sosyal güvenlik kuruluşlarından alacakları hizmet belgesi ile belgelendirmeleri gerekir.

Meslek kuruluşlarına kayıtlı iş yerlerinde çırak olarak çalışıp kalfa olanlar, aynı iş yerinde en az bir yıl kalfa olarak çalışmak zorundadırlar.
Kalfalar;

  • Zorunlu askerlik hizmeti,
  • İkâmetini başka il/ilçeye taşıması,
  • Sağlığının mesleğini sürdürmesini olanaksız kılacak şekilde bozulduğunu sağlık raporu ile belgelendirmesi,
  • İş yeri sahibi gerçek kişi ise ölümü, tüzel kişi ise dağılması veya işyerinin iki aydan fazla süre ile kapalı bulunması ve benzeri nedenlerle iş yerinden ayrılabilirler.

 

KALFALARIN USTALIK EĞİTİM PROGRAMI DERSLER SÜRE (SAAT)

  1. İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği 32 Ders saati
  2. İş ve İnsan İlişkileri 24 Ders saati
  3. İşletme Bilgisi 16 Ders saati
  4. Sigorta ve Vergi Mevzuatı 16 Ders saati
  5. Çalışma Hukuku 32 Ders saati
  6. Ekonomi 24 Ders saati
  7. Muhasebe 32 Ders saati
  8. İleri Meslek Bilgisi 64 Ders saati


TOPLAM 240 DERS SAATİ

 

Meslekî ve teknik orta öğretim programları mezunlarının ustalık eğitimi

Madde 28- Meslekî ve teknik orta öğretim kurumları veya meslekî ve teknik eğitim okul ve kurumlarından mezun olanlardan isteyenlere; bir iş yerini bağımsız olarak yönetmek için gerekli bilgi, beceri ve davranışları kazandırmak ve ustalık sınavlarına hazırlamak amacıyla ustalık eğitimi düzenlenir. Bunlar, kalfalar için açılmış olan ustalık eğitimine devam edebilirler.

Ustalık eğitiminde uygulanan programların kapsam ve süreleri, Meslekî Eğitim Kurulu’nun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Ustalık eğitimi kurslarında okutulan derslerin adları ve saatlerine aşağıda yer verilmiştir

 

USTALIK BELGESİ İLE İLGİLİ İŞLEMLER

3308 sayılı yasa gereğince çıraklık eğitimi uygulama kapsamındaki meslek dallarında işyeri açacakların Milli Eğitim Bakanlığınca düzenlenmiş ustalık belgesine sahip olması ya da bu belgeye sahip olanları işyerinde çalıştırması gerekmektedir.

Aynı kanuna göre bir işyerinde usta unvanı ile çalışan bir kişi, o işyerinde yapılan mal ve hizmet üretiminin yanı sıra, işyerinde çalışan aday çırak ve çırak öğrencilerin eğitiminden de sorumlu bulunmaktadır. Bu sebeple, işyerlerinde hizmet akdi ile istihdam edilen “ustalık belgesi” sahibi kişilerin usta unvanı ile birden fazla işyerinde çalışmaları mümkün bulunmamaktadır.

Ayrıca, 3308 sayılı kanunun çıraklık eğitimi uygulama kapsamındaki il ve meslek dallarında işyeri açan ustalık belgesi sahibi kişilerin, bu il ve meslek dallarında işyerlerinin şubelerini açmak istemeleri halinde, işyerlerinin şubelerinde “ustalık belgesi” bulunan bir kişiyi istihdam etmeleri gerekmektedir. İstihdam ettikleri bu ustaların da, yukarıda belirtilen sebeplerle başka bir işyerinde çalışmaları mümkün bulunmamaktadır.

Halen ülkemizdeki bütün iller çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınmıştır. İllerde kapsamda bulunan meslek dallarına yenilerin eklenmesi Mesleki Eğitim Kurulu’nun görüşü doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı’nca gerçekleştirilmektedir.

Tüm Türkiye de 131 meslek dalı çıraklık eğitimi uygulama kapsamında olup bu mesleklerde eğitim, sınav ve belgelendirme işlemleri Milli Eğitim Bakanlığınca yapılmaktadır.

 

 

 

ALAN NO DAL NO ALAN VE DAL İSİMLERİ   ALAN NO DAL NO ALAN VE DAL İSİMLERİ
1 AĞAÇ İŞLERİ   21 KONAKLAMA HİZMETLERİ
1 AĞAÇ OYMACILIĞI   64 KAT ELEMANLIĞI
2 AHŞAP YAT VE TEKNE YAPIMI   65 ÖN BÜRO ELEMANLIĞI
3 DOĞRAMACILIK   22 KURU TEMİZLEMECİLİK
4 MOBİLYACILIK   66 KURU TEMİZLEMECİLİK
5 MOBİLYA İSKELETÇİLŞİĞİ   23 KUYUMCULUK TEKNOLOJİSİ
6 ÜST YÜZEYİŞLEMLERİ   67 KUYUMCULUK (ALTIN-GÜMÜŞ İŞLEMEC.) 
2 AHŞAP KAROSERCİLİĞİ   68 VİTRİN KUYUMCULUĞU
7 AHŞAP KAROSERCİLİĞİ   24 MAKİNE TEKNOLOJİSİ
3 ANAHTARCILIK VE ÇİLİNGİRCİLİK   69 ENDÜSTRİYEL KALIPÇILIK
8 ANAHTARCILIK VE ÇİLİNGİRCİLİK   70 ENDÜSTRİYEL MODELLEME
4 AVİZE İMALATÇILIĞI   71 FREZECİLİK
9 AVİZE İMALATÇILIĞI   72 MAKİNE RESSAMLIĞI
5 AYAKKABI VE SARACİYE TEKNOLOJİSİ   73 TAŞLAMA VE ALET BİLEMECİLİĞİ
10 AYAKKABI İMALATÇILIĞI   74 TESVİYECİLİK
11 ÇANTA SARACİYE   75 TORNACILIK
12 SAYACILIK   25 MATBAA TEKNOLOJİSİ
6 BERBERLİK   76 BASKI
13 EREKEK BERBERLİĞİ   77 BASKI ÖNCESİ
14 KUAFÖRLÜK   78 BASKI SONRASI
7 CAM TEKNOLOJİSİ   26 MERMERCİLİK VE SÜSLEME TAŞÇILIĞI
15 CAM ÜRÜN İŞLEMECİLİĞİ   79 MERMERCİLİK VE SÜSLEME TAŞÇILIĞI
16 CAM ÜRÜN ÜRETİMİ   27 METAL İŞLER
8 CİLT BAKIMI VE GÜZELLİK   80 ÇELİK YAPILANDIRMACILIĞI
17 CİLT BAKIMI VE GÜZELLİK   81 ISIL İŞLEMCİLİĞİ
9 ÇİÇEKCİLİK   82 KAYNAKÇILIK
18 ÇİÇEKÇİLİK   83 METAL LEVHA İŞLEMECİLİĞİ (BAKIRCILIK)
10 DERİCİLİK   84 METAL DOĞRAMACILIĞI
19 DERİ İŞLEMECİLİĞİ   85 SAC İŞLERİ
11 DÖKÜM TEKNOLOJİSİ     86 TARIM (ZİRAAT) ALET VE MAKİNELERİ BAKIM VE ONARIMCILIĞI
20 DÖKÜMCÜLÜK   28 MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ
12 DÖŞEMECİLİK   87 DİZEL MOTORLARI YAKIT POMPASI VE ENJEKTÖR AYARCILIĞI
21 MOBİLYA DÖŞEMECİLİĞİ   88 İŞ MAKİNELERİ BAKIM ONARIMCILIĞI
22 OTO DÖŞEMECİLİĞİ   89 MOTORLU ARAÇLAR LPG SİSTEMLERİ BAKIM VE ONARIMCILIĞI
13 ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ   90 MOTOSİKLET TAMİRCİLİĞİ
23 BİLGİSAYAR TEKNİK SERVİSÇİLİĞİ   91 OTOMOTİV BOYACILIĞI
24 BOBİNAJCILIK   92 OTOMOTİV ELEKTRİKÇİLİĞİ
25 BÜRO MAKİNELERİ TEKNİK SERVİSÇİLİĞİ   93 OTOMOTİV ELEKTRO-MEKANİKERLİĞİ
26 ELEKTRİKLİ EV ALETLERİ TEKNİK SRVÇ.   94 OTOMOTİV GÖVDECİLİĞİ
27 ELEKTRİK TESİSAT VE PANO MONTÖRLÜĞ   95 OTOMOTİV MEKANİKERLİĞİ
28 ELEKTROMEKANİK TAŞIYICILAR BAK.ONA.   96 OTOMOTİV MOTOR YENİLEŞTİRMECİLİĞİ
29 ENDÜSTRİYEL BAKIM VE ONARIM   97 ÖN DÜZEN AYARCILIĞI VE LASTİKÇİLİK
30 GÖRÜNTÜ VE SES SİSTEMLERİ   29 PLASTİKÇİLİK
31 GÜVENLİK SİSTEMLERİ   98 PLASTİK İŞLEMECİLİĞİ
32 HABERLEŞME SİSTEMLERİ   30 REKLAM TABELECILIĞI
33 OTOMASYON SİSTEMLERİ   99 REKLAM TABELECILIĞI
34 YÜKSEK GERİLİM SİSTEMLERİ   31 SAATÇİLİK
14 EL DOKUMA   100 SAAT TAMİRCİLİĞİ
35 KİRKİTLİ DOKUMA   32 SATIŞ ELEMANLIĞI
15 FOTOĞRAFÇILIK   101 AYAKKABI, DERİ VE YAN ÜRÜNLERİ SATIŞ ELEMANLIĞI
36 FOTIĞRAFÇILIK   102 ELEKTRİK VE ELEKTRONİK MALZEMELER SATIŞ ELEMANLIĞI
16 GAZ VE TESİSAT TEKNOLOJİSİ   103 GİYİM VE GİYİM AKSESUARLARI SATIŞ ELEMANLIĞI
37 ISTMA VE DOĞAL GAZ İÇ TESİSATÇILIGI   104 İNŞAAT MALZEMELERİ SATIŞ ELEMANLIĞI
38 ISITMA VE GAZ YAKICI CİHAZLAR SERVİSÇİLİĞİ   105 KANTİN İŞLETMECİLİĞİ
39 ISITMA VE SIHHİ TESİSATÇILIK   106 KIRTASİYE VE KİTAP SATIŞ ELEMANLIĞI
40 KALORİFERCİLİK   107 MEYVE VE SEBZE SATIŞ ELEMANLIĞI
17 GEMİ YAPIMI   108 MOBİLYA SATIŞ ELEMANLIĞI
41 GEMİ İNŞA   109 OTO YEDEK PARÇA SATIŞ ELEMANLIĞI
18 GİYİM ÜRETİMİ TEKNOLOJİSİ   110 SAAT, ELEKTRİKLİ ALETLER VE ELEKTRONİK ARAÇLAR SATIŞ ELEMANLIĞI
42 ÇOCUK GİYİM MODELİSTLİĞİ   111 SANAYİ MAKİNELERİ SATIŞ ELEMANLIĞI
43 DERİ GİYİM   112 SU VE DENİZ ÜRÜNLERİ SATIŞ ELEMANLIĞI
44 ERKEK GİYİM MODELİSTLİĞİ   113 ŞARKÜTERİ, BAKKAL VE GIDA PAZARLARI SATIŞ ELEMANLIĞI
45 ERKEK TERZİLİĞİ   114 TARIM ÜRÜNLERİ SATIŞ ELEMANLIĞI
46 İÇ GİYİM MODELİSTLİĞİ   115 TIBBİ ARAÇLAR VE MALZEMELERİ SATIŞ ELEMANLIĞI
47 KADIN GİYİM MODELİSTLİĞİ   33 SERAMİK
48 KADIN TERZİLİĞİ   116 ÇİNİ DEKORLAMA
49 KESİMCİLİK   117 MODEL VE KALIP HAZIRLAMA 
50 MODEL MAKİNECİLİK   118 SERAMİK DEKORLAMA
19 İNŞAAT TEKNOLOJİSİ   119 SERAMİK ŞEKİLLENDİRME
51 AHŞAP DOĞRAMA VE KAPLAMACILIĞI   34 SOĞUTMA VE İKLİMLENDİRME
52 BETONARME DEMİRCİLİĞİ   120 SOGUTMA VE İKLİMLENDİRME
53 BETONARME KALIPÇILIĞI VE ÇATICILIK   35 TEKSTİL
54 BOYACILIK VE YÜZEY HAZIRLAMA   121 DOKUMACILIK
55 DÖŞEME VE DUVAR KAPLAMACILIĞI   122 İPLİKÇİLİK
56 DUVARCILIK   123 ÖRMECİLİK
57 HARİTA VE KADASTRO   124 TEKSTİL TERBİYE
58 PVC DOĞRAMA İMALAT VE MONTAJCILI   36 YİYECEK VE İÇECEK HİZMETLERİ
59 RESTORASYON   125 AŞÇILIK
60 SIVACILIK   126 BARMENLİK
61 YAPI TEKNİK RESSAMLIĞI (MİMARİ)   127 ET VE ET ÜRÜNLERİ İŞLEMECİLİĞİ
62 YAPI TEKNİK RESSAMLIĞI (STATİK)   128 FIRINCILIK
20 KAĞIT TEKNOLOJİSİ   129 PASTACILIK, TATLICILIK VE ŞEKERLEMECİLİK
63 KAĞIT ÜRETİMİ   130 SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ İŞLEMECİLİĞİ
  131 SERVİS ELEMANLIĞI

 

Belge sahibi olmayan kişiler bulunduğu bölgedeki en yakın mesleki eğitim merkezine başvurarak en kısa zamanda belgeye ulaşmaları yada ustalık belgesine sahip bir kişiyi işyerlerinde istihdam etmeleri halinde bir işyeri açmaları mümkündür.